Początek roku to dobry okres na rozpoczęcie zupełnie nowego cyklu jakim jest seria „Palcem po Mapie”. Na przestrzeni następnych tygodni i miesięcy będziemy poznawać kolejne miejscowości leżące w granicach naszego powiatu. Na „dzień dobry” spróbujemy przyjrzeć się bliżej dwóm ośrodkom wiejskim, które administracyjnie znajdują się w obrębie gminy Rzepin: Lubiechni Wielkiej oraz Lubiechni Małej.
Wbrew nazwie trudno pierwszą z tych miejscowości określać jako szczególnie „wielka”. Leżącą pośród pól wieś zamieszkuje bowiem raptem około trzystu mieszkańców. Nie zmienia to jednak faktu, że ta niepozorna na pierwszy rzut oka miejscowość kryje długą i dość ciekawą historię. Nie inaczej rzecz się ma z drugą opisywaną dziś przez nas osadą, czyli Lubiechnią Małą. Co ciekawe, korzenie obydwu wsi sięgają początków XIV stulecia.
Na uboczu
Zarówno Lubiechnia Wielka jak i ta Mała to miejscowości leżące nieco na uboczu mniej więcej w połowie dystansu, który dzieli Rzepin od Ośna Lubuskiego. Do obydwu wsi nie prowadzi żadna główna droga, lecz jedynie te lokalne. Lubiechnia Wielka położona jest na otwartym terenie pośród pól, zaś jej mniejsza imienniczka (liczba mieszkańców w granicach stu) otulona jest z każdej strony przez obszary leśno-polne. Co ciekawe, próżno na terenie którejkolwiek z tych miejscowości szukać choćby jakiegokolwiek większego sklepu. Po najpotrzebniejsze artykuły i zakupy mieszkańcy z reguły udają się do Rzepina lub pobliskiego Kowalowa. Warto napomknąć, że w Lubiechni Wielkiej występuje na co dzień klub piłkarski Zieloni, którego początki sięgają roku 1970.
Średniowieczne korzenie
Tak jak wspomniałem, początki obydwu Lubiechni sięgają jeszcze czasów średniowiecza. Lubiechnia Wielka (jako po prostu Lӧbbichen) w źródłach pisanych pojawia po raz pierwszy w roku 1329. Przypuszczalnie w okresie tym na obszarze dzisiejszej miejscowości istniał młyn zbożowy, którego mechanizm napędzany był siłą koła wodnego. Wokół młyna funkcjonowała natomiast skromna osadka, której mieszkańcy trudnili się głównie uprawą miejscowych gruntów ornych. Przez następne dekady i stulecia (podobnie jak miało to miejsce w przypadku Lubiechni Małej) wieś przechodziła z rąk do rąk będąc de facto własnością różnych rodów rycerskich i elektorów brandenburskich. W drugiej połowie XVIII wieku na terenie osady powstała m.in. pierwsza szkoła. Od następnego stulecia miejscowość przynależała natomiast oficjalnie do pruskiej domeny państwowej z siedzibą w Gajcu. Aż do roku 1945 obydwie wsie (przed wojną Groß Lübbichow i Klein Lübbichow) znajdowały się w granicach powiatu zachodniotorzymskiego (Weststernberg).
Powojenna rzeczywistość
Powojenne realia zupełnie odmieniły obraz obydwu miejscowości. Dawni niemieccy właściciele zostali wysiedleni, zaś ich miejsce zastąpiła nowa ludność, która przybywała przede wszystkim z dawnych Kresów Wschodnich II RP. Opuszczający swoje gospodarstwa Niemcy często jednak nie mogli pogodzić się z takim obrotem spraw wierząc, że ich powrót na dawne włości jest jedynie kwestią czasu. Dlatego też dochodziło do sytuacji, iż poprzedni właściciele potrafili ukrywać kosztowności np. pod posadzką podłogi w piwnicy opuszczanego domostwa, lub też zakopywać cenne rzeczy w ogrodzie. Historia pokazała, iż wysiedleńcy nie mieli już jednak szansy, aby do tych dóbr powrócić.
Niemi świadkowie przeszłości
Jeśli chodzi o zabytki, to w pierwszej kolejności należy przede wszystkim wspomnieć o miejscowych kościółkach. Początki pierwotnie ewangelickiej świątyni w Lubiechni Małej (zdjęcie nagłówkowe) sięgają XVII wieku, choć należy zaakcentować, iż obecny kościół powstał w miejscu wcześniejszego, który został zniszczony podczas wojny 30-letniej (1618-1648). Swój obecny kształt świątynia przybrała natomiast w wieku XIX, gdy to do głównego budynku dobudowano m.in. drewnianą wieżę. Warto jeszcze nadmienić, że w roku 2006 kościółek został wpisany na listę programu Ochrony Kościołów Drewnianych. Również w Lubiechni Wielkiej świątynia jest najbardziej wyróżniającym się punktem na obszarze miejscowości. Miejscowy kościół powstał pod koniec XIX wieku w bardzo popularnie wówczas stosowanym stylu neogotyckim. Po wojnie budynek świątyni odremontowano oraz na nowo (w roku 1950) konsekrowano.
„Niech żyje Armia Czerwona!”
Sporą wartość historyczną przedstawiają w Lubiechni Wielkiej poszczególne budynki mieszkalne, jak choćby ten, w którym przed wojną zamieszkiwał pan Klemke wraz ze swoją rodziną (dziś Lubiechnia Wielka numer 50). Ciekawym obiektem na mapie miejscowości jest również budynek dawnej szkoły, który obecnie został wyremontowany i pełni rolę biblioteki. Na jednej z jego ścian jeszcze do niedawna można było dostrzec rosyjski napis Да здравствует Красная Армия! (co w języku naszych wschodnich sąsiadów oznacza dosłownie „Niech żyje Armia Czerwona!”).
Po dworku ani śladu, dziś pozostał tylko PGR…
Mało kto wie, że w miejscu, w którym w Lubiechni Wielkiej „za komuny” działał PGR, istniał wcześniej niewielki zespół dworski wraz z zabudową folwarczną. Po wojnie cały ten obszar został przejęty przez państwo, które na tym ternie zaczęło tworzyć zalążki Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Reasumując należy zaznaczyć, że krajobraz obydwu wsi na przestrzeni ostatnich dekad wyraźnie się zmienił na co olbrzymi wpływ miała zmiana granic, przyjazd ludności z Kresów Wschodnich oraz powstawanie PGR-ów. Zamknięcie w dobie zmian ustrojowych tych ostatnich dało efekt w postaci odpływu miejscowej ludności do większych ośrodków takich, jak Rzepin, Słubice czy Ośno.
