Fundacja im. Karla Dedeciusa uczestniczy w przyznawaniu Nagrody im. Karla Dedeciusa, podwójnej nagrody dla tłumaczy literatury z obszaru polsko-niemieckiego. Ruszyła kolejna edycja. Można zgłaszać kandydatów.
Od 2003 roku tłumacze i tłumaczki z Polski i Niemiec są nagradzani za wybitne osiągnięcia i promocję interkulturowego dialogu między sąsiadującymi krajami. Nagroda nosi imię Karla Dedeciusa (1921-2016), nestora tłumaczy literatury polskiej w Niemczech i zasłużonego mediatora kulturowego między Polską a Niemcami.
Dlaczego Karl Dedecius?
Przez lata Karl Dedecius przyczyniał się do ponadnarodowego porozumienia i inicjował spotkania między oboma narodami poprzez swoje tłumaczenia, publikacje i różnorodne działania kulturalne. Postrzegał siebie jako literackiego budowniczego mostów, które powinny służyć zbliżeniu i wymianie. Dlatego nie przypadkiem wybrał Frankfurt nad Odrą i Słubice na miejsce, gdzie spoczęła jego spuścizna. Ulokowana w Collegium Polonicum w Słubicach stała się w 2001 roku podstawą dla utworzenia w tej polsko-niemieckiej placówce naukowej Archiwum im. Karla Dedeciusa, archiwum tłumaczy literatury i pośredników kultury. Na Uniwersytecie Europejskim Viadrina powstała natomiast kilka lat później, w 2013 roku, Fundacja im. Karla Dedeciusa sprawująca pieczę nad tą spuścizną i kontynuująca kulturową misję tłumacza.
Nagroda powstała w 1981 roku – z inicjatywy Karla Dedeciusa przyznano pierwszą nagrodę Fundacji im. Roberta Boscha dla polskich tłumaczy literatury niemieckiej w uznaniu ich dokonań translatorskich i zasług dla kultury niemieckiej. W 1992 roku dodano nagrodę pieniężną, a od 2003 Nagrodę im. Karla Dedeciusa otrzymują nie tylko polscy, ale także niemieccy tłumacze literatury polskiej.
Nagrodzeni tłumacze
Od 2003 roku nagrodę otrzymało osiemnastu wybitnych tłumaczy. Wśród nich są doświadczone tłumaczki, jak Renate Schmidgall (nagrodzona w 2009 roku), której przekłady autorów klasycznych, w tym Witolda Gombrowicza, znalazły się w serii „Biblioteka Polska” wydawanej przez Karla Dedeciusa. Renate Schmidgall przyczyniła się również znacząco do sukcesu polskich autorów, takich jak Paweł Huelle, Stefan Chwin i Andrzej Stasiuk na niemieckim rynku. Nagroda docenia także twórczość wybitnych młodych tłumaczy i tłumaczek. Lisa Palmes zadebiutowała w 2010 roku tłumaczeniem książki Wojciecha Jagielskiego „Nocni wędrowcy”, a w 2017 roku otrzymała pierwszą nagrodę im. Karla Dedeciusa. Potem pojawiły się kolejne nagrody, a w 2019 została zaproszona do udziału w tłumaczeniu noblistki Olgi Tokarczuk i jej „Ksiąg Jakubowych”.
Nagroda im. Karla Dedeciusa chwali i ukazuje „niewidzialnych” – tłumaczy i tłumaczki, którzy często pozostają w cieniu pisarzy i pisarek, ale których wkład jest kluczowy dla odbioru dzieł literackich za granicą.
Dzięki Jakubowi Ekierowi (nagrodzonemu w 2013 roku), też poecie, polscy czytelnicy mogą odkryć wymagającą poezję Bertolda Brechta, Reinera Kunze czy Ilse Aichinger. Ryszard Wojnakowski (nagrodzony w 2013 roku) przybliżył polskim czytelnikom ważne powieści niemieckojęzyczne, m.in. Cornelii Funke, Patricka Süskinda i Karla Maya.
Nagroda 10 tys.euro
Nagroda pieniężna to 10 000 euro. Do 2020 roku była finansowana przez Fundację im. Roberta Boscha, od 2022 roku finansowanie przejmie Sparkasse w Darmstadt. W ramach nagrody Willa Decjusza w Polsce oraz Europejskie Kolegium Tłumaczy w Straelen w Niemczech oferują zwycięzcom miesięczny pobyt w swoich obiektach. Fundacja im. Karla Dedeciusa z siedzibą we Frankfurcie nad Odrą zaprasza nagrodzonych na publiczne panele dyskusyjne we Frankfurcie nad Odrą oraz na warsztaty ze studentami Uniwersytetu Europejskiego Viadrina.
Jak zgłosić kandydata
W 2022 roku Niemiecki Instytut Spraw Polskich przyzna nagrodę po raz dziesiąty. Niezależne polsko-niemieckie jury oceni zgłoszenia i zaproponuje dwie osoby.
Kandydaci do Nagrody im. Karla Dedeciusa mogą być zgłaszani przez wydawnictwa, autorów, przedstawicieli z branży i z grona zainteresowanej publiczności. Możliwe są również własne zgłoszenia tłumaczy. Ostateczny termin składania zgłoszeń upływa 14.01.2022 r.
Zgłoszenia powinny zawierać:
• krótki życiorys;
• wykaz publikacji;
• wybrane fragmenty dorobku translatorskiego (ok. 20 stron tłumaczenia i oryginału).
Ogłoszenie o możliwości składania propozycji jest dostępne na stronie Instytutu: https://www.karl-dedecius-preis.de/
Informacji udziela:
Fundacja im. Karla Dedeciusa
Uniwersytet Europejski Viadrina
e-mail: kds@europa-uni.de
Tel. +49 335 55343214
Czytaj też: Muzyka świata ponownie na pograniczu [foto i wideo]
