Dwie poprzednie części naszego cyklu poświęcone były miejscowościom, które administracyjnie znajdują się w granicach gminy Słubice. Mowa tutaj o Golicach oraz o Nowym Lubuszu. Zdecydowałem, że i tym razem pozostaniemy w klimacie słubickich wsi udając się tym razem do nieodległego Pławidła. Co ciekawe, pierwotna nazwa tej osady (Tirpitz) wywodzi się od nazwiska admirała Alfreda von Tirpitz– człowieka uchodzącego za twórcę niemieckiej floty dalekomorskiej.
Pławidło to obecnie niewielka miejscowość (około 220 mieszkańców), która znajduje się w odległości niespełna dziesięciu kilometrów od Słubic. Wieś od niemal każdej strony otoczona jest pola uprawne oraz łąki. Warto zauważyć, że obok Golic jest to najbardziej na północ wysunięta miejscowość w naszej gminie. Co ciekawe, na obszarze Pławidła występowały swego czasu dwa kluby piłkarskie- w okresie PRLu był to Zryw, zaś później również i Odra. Ten drugi klub przed mniej więcej dekadą wchłonięty został zresztą przez słubicką Polonię.
Najpierw był folwark
Na wstępie należy wyjaśnić, iż Pławidło nie jest wsią o jakiejś nadzwyczajnie długiej historii. Co prawda nie można wykluczyć, że we wczesnym średniowieczu okolice te zamieszkiwane były przez pogańskich Słowian, ale w sensie formalnym osadę lokowano dopiero w końcówce XIX wieku. Wcześniej -zapewne od początku wspomnianego stulecia- w miejscu współczesnego Pławidła istniał folwark łąkowy. Wiemy, że w roku 1864 na gospodarstwo składały się łącznie trzy budynki mieszkalne, które zamieszkiwane było przez dokładnie 43 osoby. Na początku XX wieku, a więc w schyłkowym okresie kolonizacji błot nadodrzańskich zaczęto miejsce dawnego folwarku zasiedlać. Od tego momentu rozpoczyna się tak naprawdę właściwa historia Pławidła.
Z dalekiej Rosji nad Odrę
Po pierwszej wojnie światowej obszar dawnego folwarku przekazany został niejakiemu Immanuelowi Winklerowi- duchownemu protestanckiemu, ale przede wszystkim reprezentantowi ludności niemieckiej, która po roku 1918 powracała z Rosji do Niemiec. Kolonizacja musiała postępować dość sprawnie, skoro do roku 1921 w Tirpitz mieszkało już 35 rodzin. Rok wcześniej lokalne władze zdecydowały również o rozbudowie miejscowej drogi, dzięki której osada uzyskała bezpośrednią łączność z Frankfurtem.
Dworek familii von Tirpitz
Najbardziej interesującym z historycznego punktu widzenia obiektem w Pławidle jest oczywiście miejscowy dworek. Powstał on przypuszczalnie w początkach XX wieku, choć rozwiązaniami architektonicznymi czerpie on pełnymi garściami jeszcze z poprzedniego stulecia. Do roku 1945 był to naturalnie najbardziej reprezentacyjny budynek we wsi. Jego przeznaczenie diametralnie zmieniło się po zakończeniu drugiej wojny światowej. Do połowy lat 50. budynek pełnił role strażnicy WOP (Wojska Ochrony Pogranicza), zaś w późniejszym czasie powstało tutaj również Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR). Można zatem powiedzieć, że poniekąd podzielił on los podobnych obiektów, który już przecież na łamach naszego cyklu nie raz opisywaliśmy.
Jesienny powrót
Dotychczas w naszym cyklu ukazało się dwadzieścia siedem odsłon. Opisaliśmy zatem niemal 1/3 wszystkich miejscowości, które znajdują się w granicach naszego powiatu. Jest to zatem dobry moment, aby na chwilkę się zatrzymać i złapać drugi oddech. Powrót cyklu zaplanowałem na przełom września i października. Pojawią się nowe miejscowości, wśród nich długo wyczekiwany Kowalów, Sądów czy Kunowice. Zapewniam, że będą to bogate i ciekawe materiały. Oczywiście w tzw. międzyczasie zachęcam do lektury części, które już się ukazały. Do zobaczenia!
Zdjęcie nagłówkowe: dworek w Pławidle na przedwojennej fotografii
Źródła:
- „Słubice: historia-topografia-rozwój”
- Lubuski Konserwator Zabytków
- zamkilubuskie.pl
- ziemialubuska.pl
