Rąpice to jedna z tych miejscowości, których dzieje sięgają w otchłań historii niezwykle głęboko. Od niepamiętnych czasów na obszarze współczesnej wsi, jak i w jej pobliżu osiedlali się ludzie. Co ciekawe, nie zawsze byli to jedynie prości rolnicy i hodowcy. Przed wieloma tysiącami lat Rąpice były bowiem miejscem, w którym czczono pradawne, krwawe bóstwa oraz obserwowano gwiazdy i inne ciała niebieskie. Przenieśmy się dziś zatem w czasie i przestrzeni, aby bliżej poznać dzieje tej niezwykłej miejscowości.
Na wstępie, zgodnie z tradycją zaczyniemy od krótkiego opisu położenia naszej dzisiejszej „bohaterki”. Administracyjnie Rąpice to obszar co prawda gminy Cybinka, ale bliżej stąd do Krosna Odrzańskiego, czy nawet Gubina, niż do Słubic. Zresztą jeszcze nieco ponad 20 lat temu były to obrzeża ówczesnego województwa zielonogórskiego. Warto podkreślić, że Rąpice to jedno z największych sołectw na obszarze wspomnianej gminy. Miejscowość zamieszkuje w końcu ponad pół tysiąca osób. Jeśli chodzi o dojazd, to jest to typowa wieś leżąca na tzw. uboczu, czyli z dala od głównych szlaków komunikacyjnych, zaś w pobliżu lasów wchodzących w skład Krzesińskiego Parku Krajobrazowego. Miejsce zatem -przynajmniej na pierwszy rzut oka- dość typowe…
Magiczny krąg starszy od piramid
Przed wieloma tysiącami lat, w dobie neolitu, nadodrzańskie tereny jawiły się z całą pewnością jako atrakcyjne miejsce do życia. Mylić się będzie jednak ten, kto uzna, iż miejscowi zajmowali się jedynie uprawą roli i hodowlą. Pod koniec lat 90. dokonano tutaj bowiem zdumiewającego odkrycia. Uczonym, którzy prowadzili nad tamtą okolicą zwiad lotniczy ukazał się bowiem absolutnie wyjątkowy widok – tajemnicze kręgi, które miłośnikom kina mogą kojarzyć się z przybyszami z kosmosu. Obecność „kręgów” była jednak bezdyskusyjnie związana z obecnością ludzi, którzy na tych terenach żyli bardzo, ale to bardzo dawno temu…
Prace archeologów dość szybko przyniosły wyjaśnienie tej zagadki, a tajemnicze znalezisko okazało się być prawdopodobnie prehistorycznym sanktuarium religijnym. Mogło też pełnić dodatkowo inne funkcje i stanowić także wielki spichlerz, lub być wykorzystywane również do obserwacji zjawisk astronomicznych. Tutejsi kapłani właśnie na ich podstawie decydowali o losach tej prehistorycznej społeczności. Niewykluczone zresztą, że na obszarze takich obiektów składano krwawe ofiary, których celem było przebłaganie bóstw i tym samym poprawa bytu pozostałych członków wspólnoty.
Powstawanie rondeli (bo tak fachowo nazywa się wspomniane „kręgi”) związane jest z epoką neolitu, która na naszych ziemiach trwała od mniej więcej końcówki szóstego tysiąclecia do początku drugiego millennium p.n.e. Można zatem z dużą dozą pewności stwierdzić, iż rąpicki rondel jest starszy niż słynne egipskie piramidy!
Archeologiczne perełki
Prace archeologów w pobliżu Rąpic przyniosły jednak kolejne odkrycia. Szybko okazało się, że również w kolejnych tysiącleciach osiedlały się tutaj inne, zagadkowe społeczności. Wśród nich wyróżnić możemy m.in. przedstawicieli tzw. kultury łużyckiej. Do dziś nie wiemy jakie w rzeczywistości było etniczne pochodzenie tejże ludności. Oprócz tego na terenie wsi, jak i w jej okolicach odnaleziono pozostałości z okresu wczesnego średniowiecza, a więc bezdyskusyjnie już z czasów, gdy obszary te zamieszkiwane były przez Słowian.
W rękach zakonników i rycerzy
Pierwotnie miejscowość nazywała się Rampicz, co w sposób jednoznaczny wskazuje na jej słowiańskie pochodzenie. Nazwa ta po raz pierwszy pojawia się w momencie przekazania osady dla zakonu Cystersów z Lubiąża, co miało miejsce w roku 1232. W kolejnych wiekach Rampicz był własnością m.in. Joannitów (którzy założyli w tym miejscu nawet swoją komandorię), a także rodów rycerskich spośród, których wymienić można m.in. familię von Oegnitz. Wiemy, że w XIV wieku w ówczesnych Rąpicach istniała na pewno gospoda oraz niewielka warownia należąca właśnie do rycerza von Oegnitz. W XVII-tym stuleciu natomiast, odkryto tutaj źródełko lecznicze, po którym niestety współcześnie nie odnajdziemy żadnych śladów. Co ciekawe, zakon Joannitów utrzymywał w Rąpicach swoje wpływy aż do początków XIX wieku. O „zakonnej” historii miejscowości do dnia dzisiejszego mogą przypominać niektóre założenia folwarczne.
Mała epoka lodowcowa i jej następstwa
XVIII wiek bywa w historii ludzkości nazywany niekiedy małą epoką lodowcową. W niektórych regionach Europy na zimę potrafiły zamarzać i pękać nawet drzewa, zaś podróż przez Bałtyk można było odbyć „suchą stopą”. Niestety taki stan rzeczy sprzyjał przede wszystkim klęskom głodu, które nie oszczędzały również ówczesnych Rąpic. W roku 1740 na skutek niskich temperatur zamarzły zbiory pszenicy, a ich los podzieliły również miejscowe drzewka owocowe. Jakby tego było mało, rok później przepotężna nawałnica z gradem unicestwiła wiele gospodarstw przyczyniając się jednocześnie po raz już kolejny do zniszczenia upraw. Generalnie należy zauważyć, iż liczne klęski głodu, powodzie i inne żywioły nie oszczędzały na przestrzeni dziejów mieszkańców dawnych Rąpic.
Kiedyś i dziś
Na drugą połowę XIX i początek XX wieku przypada najbardziej dynamiczny rozwój Rąpic. Wieś się rozrasta, powstają nowe gospodarstwa, a także szkoła, młyn, zaś w latach 30. również dom ludowy. Po wojnie część zabudowań została zaadoptowana na potrzeby Państwowego Gospodarstwa Rolnego (PGR). A jaki obraz Rąpice przedstawiają obecnie? Cóż, choć nie brak tutaj ciekawych pod względem architektonicznym obiektów, to wydaje się, że przed miejscowością jeszcze długa droga, aby stać się w pełni atrakcyjnym punktem na naszej powiatowej mapie. Potencjał na pewno jednak jest…
Zdjęcie nagłówkowe: Rampitz – przypuszczalnie lata 30. XX wieku
Wybrane źródła:
- cybinka.pl
- zamkilubuskie.pl
- polskaniezwykla.pl
