O planach odbudowy wieży Kleista napisano już niemal wszystko. Inwestycja ta od samego początku wzbudzała mnóstwo kontrowersji czemu na dobrą sprawę trudno się dziwić. Przede wszystkim jednak ma ona niewiele wspólnego ze swym oryginalnym, historycznym pierwowzorem, na którego to dziejach chcielibyśmy dziś się skupić.

Kim był Ewald von Kleist? Ktoś może twierdzić, że to przede wszystkim dawny, lokalny poeta, a także wybitny przedstawiciel doby romantyzmu. Będzie to jednak w najlepszym razie jedynie półprawda. W rzeczywistości Kleist zrobił dość błyskotliwą karierę w wojsku pruskim (zdążył dorobić się rangi majora), która to jednak została brutalnie przerwana pod Kunowicami w roku 1759. Na skutek ran odniesionych podczas bitwy Kleist umiera w lazarecie kilka dni po jej zakończeniu. W momencie śmierci miał 44 lata…

Moda na wieże

W XIX stuleciu a zwłaszcza w jego drugiej połowie nastąpił istny boom na budowę wszelkiego rodzaju wież widokowych. Stanowiły one najczęściej dwojaką funkcję: z jednej strony bowiem pozwalały na obserwację lokalnych walorów krajobrazowych, ale z drugiej upamiętniały również istotne postacie oraz wydarzenia z przeszłości. Taką postacią dla mieszkańców Frankfurtu końcówki XIX stulecia był niewątpliwie (obok m.in. Bismarcka) wspomniany Ewald von Kleist – bohater słynnej bitwy pod Kunersdorfem.

Ewald von Kleist – to jego postać oraz wkład w bitwie pod Kunowicami upamiętniono wznosząc w okolicach dawnych wzgórz żydowskich neogotycką wieżę widokową.
Ewald von Kleist – to jego postać oraz wkład podczas bitwy pod Kunowicami upamiętniono wznosząc w okolicach dawnych wzgórz żydowskich neogotycką wieżę widokową.

 

Dobrowolna zbiórka

Warto zauważyć, że pierwsza wieża widokowa, która powstała w okolicach dzisiejszej ulicy Sportowej została de facto w całości sfinansowana z prywatnych i dobrowolnych zbiórek. Budowa monumentu ruszyła w roku 1891 i już rok później oddano wieżę do użytku. Finalnie budowla liczyła 21 metrów wysokości oraz charakteryzowała się bardzo popularnym wówczas stylem neogotyckim. Już kilka lat później w najbliższym otoczeniu wieży powstała również restauracja – bardzo zresztą przez miejscowych ceniona i lubiana.

Bitwa pod Kunowicami - Aleksander Kotzebue
„Bitwa pod Kunowicami” – Aleksander Kotzebue

Kres monumentu

Przez dziesięciolecia wieża Kleista była jednym z ulubionych punktów wycieczkowych na mapie dawnego Frankfurtu. Wszystko jednak ma swój koniec i tak też stało się tym razem, zaś datą, która wieńczy historię dawnej wieży jest 20 luty 1945 roku. Właśnie to wówczas wycofujące się siły niemieckie wysadziły monument. Wieża bowiem jako jeden z najwyższych punktów w okolicy mogła być wykorzystana przez Sowietów w celach militarnych, dlatego też Wehrmacht bez żadnych sentymentów pozbył się dawnej atrakcji. Co ciekawe, według relacji pionierów krótko po wojnie przy dawnej wieży miała funkcjonować jeszcze skromna jadłodajnia. Nie są to jednak informacje potwierdzone, ale nawet jeśli, to nie mogło trwać to nad wyraz długo, gdyż już wkrótce po prostu rozszabrowano okolice dawnego Kleistturm. Do dnia dzisiejszego przetrwało już bardzo niewiele pozostałości po tym pierwszym, pierwotnym monumencie. Poniżej natomiast prezentujemy Państwu archiwalne fotografie oraz ilustracje, które obrazują majestat tej dawnej i pięknej budowli.

Czytaj też: Jakie mroczne sekrety skrywa amfiteatr w Ośnie? Poznajmy jego historię oraz tajemnice

Wybrane źródła:

  1. Grzegorz Podruczny. „Wieża Kleista – jej historia, architektura i związki z bitwą pod Kunowicami”
  2. Relacje mieszkańców
  3. polska.org