Już w trakcie wojny polska opinia publiczna zastanawiała się nad losem Niemców w powojennej Europie. Początkowa chęć odwetu na narodzie niemieckim z czasem zaczęła ustępować planom reedukacji i przywrócenia Niemiec w duchu humanizmu na łono krajów europejskich. Plany te wobec ustaleń jałtańskich (i przypieczętowanie ich decyzjami poczdamskimi) zupełnie nie pasowały do powojennych realiów. Przesunięcie granic